Filigran Nedir

Filigran, kağıtların bir kısmında bulunan ve sadece ışığa ya da aydınlığa tutulduğunda gözüken çizgi, resim, desen veya yazılardır. İlk kez 13. yy.’da İtalya’da kullanılan filigranlı kağıtlar,  o dönemde değerli kağıt ve evrakların taklit edilmemesi için kullanılmaktaydı. Kağıtlar üretilirken, süzgeçlerin üstündeki belirteçlerden kağıda yansımalar yapılarak hazırlanmaktaydı. Filigranlar o dönemlerde üretildiği fabrikanın sembolünü, üretildiği zamanı ve yeri göstermekteydi. Leonardo Da Vinci gibi ünlü sanatçılar da eserlerinde filigranları kullanmışlardır.

Filigranlar günümüzde de sıkça kullanılmaktadır. Kağıdın yaprakları henüz ıslak halde iken, dokusunun kalınlığı değiştirilmekte ve yalnızca ışığa tutulduğunda fark edilen desenler, çizgiler ve yazılar bulunmaktadır. En önemli kullanım alanlarından birisi de, kağıt banknot (kağıt para) üzerine filigran yapılarak, sahte para basımının önüne geçilmesi şeklindedir.

Filigran iki türlü yapılır. Filigran ve gölgeli filigran şeklinde. Normal filigranlarda şekil, desen ve yazılar, kağıdın diğer yerlerine göre daha açık renktedir. Gölgeli filigranda ise, fotoğraflardaki gibi açıklı koyulu bir şekildedir.

Makinelerde hazırlanan kağıtlarda filigran kullanılmak istendiğinde, “kağıt filigran silindiri” olarak da bilinen bir merdane kullanılmaktadır. Filigranın deseni, merdanenin yüzeyinde kabartma şeklindedir. Merdane kağıt üretilirken değil, sonradan merdanenin kağıt üzerinden geçirilmesiyle işlenir. Makine üretimi kağıtlarda, filigranlar çok belli değildir.