Kolaylaştırılmış Difüzyon Nedir
Geçişme ya da yayılma olarak da bilinen Difüzyon, maddelerin çok yoğun bir ortamdan, daha az yoğunluğun olduğu bir ortama yayılmasına denmektedir. Bu işlem, moleküllerin kinetik enerjileri ile yaptıkları rastgele hareketlerdir.
Difüzyon, kuvvet yoğunluk farkından ortaya çıkar. Difüzyon geçişleri, iki farklı ortamın yoğunluk seviyeleri eşit olana kadar devam etmektedir. Mürekkebin su içinde yayılması, kolonyanın havada yayılması, şekerin çaya karışması, parfüm kokusunun odaya dağılması, tipik difüzyon örneklerindendir. Difüzyon, maddenin tüm hallerinde, farklı hızlarda ve özelliklerde görülmektedir.
Difüzyon, hayvan ve bitkilerde hayati değeri olan fonksiyonlarda görev yapar. Bitki köklerinin suyu emerek, gövde ve yapraklarına bu suyu ulaştırması, böbreklerde idrar oluşumu gibi durumlar difüzyon sayesinde gerçekleşir. Günümüzde böbrek rahatsızlığı olanlar için geliştirilen diyaliz makinelerinin çalışma mantığı difüzyona dayanmaktadır.
Difüzyon esnasında enerji (ATP) harcanmaz
Difüzyon kolaylaştırılmış ve basit olmak üzere ikiye ayrılmaktadır:
Basit Difüzyon
Moleküller, çok yoğun oldukları bir ortamdan, daha az yoğun oldukları diğer ortama, herhangi bir taşıyıcı proteine gerek duymadan kendiliğinden geçmektedir. Bu duruma basit difüzyon denmektedir. Canlı veya cansız tüm hücrelerde görülür, Enerji harcaması yoktur.
Kolaylaştırılmış Difüzyon
Glikoz ve bazı maddeler, hücre zarından geçemezler. Bunlar, hücre zarından taşıyıcı bir protein ile ya da proteinlerin oluşturdukları kanallardan geçerek ulaşırlar. İşte bu şekilde, moleküllerin, çok yoğun oldukları ortamdan, az yoğun ortama geçerken, hücre zarından geçebilmek için, protein taşıyıcı kullanmaları veya proteinlerin oluşturduğu kanalı kullanmaları şeklinde gerçekleşen olaya kolaylaştırılmış difüzyon denmektedir.
Kolaylaştırılmış difüzyonda enerji harcanmaz. Glikoz, fruktoz, galaktoz, amino asitler, tuzlar gibi suda çözünebilen maddeler bu şekilde hücre içine alınırlar.
