Nizamülmülk, 10 Nisan 1018 – 14 Ekim 1092 yılları arasında yaşayan Selçuklu veziri ve büyük siyasetçidir. Devlet yönetiminde önemli katkılarda bulunması ile kendisinin bir çok büstü ve heykeli yapılmıştır. Devlet düzeni konusunda iyi olmasından kendisine Nüzamülmülk adı verilmiştir. Asıl adı Ebu Ali Kıvamuddin Hasan bin Ali bin İshak et-Tusi’dir.
Yaşamı boyunca Büyük Selçuklu Devletinin vezirliğini yapmıştır. İlk dönemler Gazne devletinin Horasan valisinin yanında görev alır. Devlet işleyişini öğrenmesi buadaki başarısı onu 1064 yılında Büyük Selçuklu Devletinin veziri olmuştur. Siyasi konularda uzmanlaşarak öğütlerde bulunmuştur. Devlet yönetiminde söz hakkı sahibi olarak devlet yönetimini başarı ile tamamlamıştır. Kendisine devlet yönetiminden sonra bir çok lakap verildi. 1092 yılında suikastçı haşhaşiler tarafından öldürülmüştür.
Nizamiye medreselerine önemli sorumluluk yüklenmiştir, Selçuklu devletinin müesseseleşme ve merkezileşme yönünde değer katmıştır. Medreseler adını Nizamülmülk’den alarak yapılmıştır. Kurumlaşma ve gelişmesinde İslam ülkeleri için değer kazandı. Beraberinde getirdikleri;
Avrupa üniversitelerinde temelinin oluşmasını sağlamıştır,
Öğrencilere yurt ve burs sağlanmış,
Devletin toprak yönetiminde ikta sisteminin oluşumunu sağlamıştır,
Türk devletlerinde gelir-giderler hesaplanmıştır,
Dünyada istihbarat teşkilatının kurucusu olmuştur,
Dünya tarihinin gelmiş geçmiş devlet adamlarından oluştur.
